Wodór to najlżejsza i najmniejsza cząsteczka w naturze. Występuje w postaci wody lub gazu w górnych warstwach atmosfery, może również tworzyć różne związki chemiczne, w tym węglowodany i białka. Pomimo swoich niepozornych rozmiarów wodór jest bardzo pożyteczny, posiada wiele bioaktywności m.in. przeciwzapalne, antyreaktywne formy tlenu i przeciwrakowe. Coraz więcej badań wskazuje na pozytywny wpływ wodoru na różne dolegliwości.
Pierwsza publikacja na temat wykorzystania wodoru jako gazu medycznego została ogłoszona w 1975 roku przez amerykańskich badaczy z Baylor University i Texas. Wykazali oni dużą skuteczność terapii wodoru w zmniejszaniu guzów czerniaka u myszy. Jednak szersze zainteresowanie wodoroterapią rozpoczęło się dopiero później.
W roku 2007 wykazano, że wodór może mieć zastosowanie terapeutyczne, medyczne i kliniczne. Zespół dr Ohty w Nature Medicine udowodnił, że wdychanie 2-4% wodoru gazowego znacznie zmniejszyło objętość zawału mózgu w niedokrwienno-reperfuzyjnym uszkodzeniu wywołanym przez niedrożność środkowej tętnicy mózgowej u szczurów. Wodór okazał się dużo skuteczniejszy niż edarawon, lek zatwierdzony do leczenia zawału mózgu. Dodatkowo japońscy badacze wykazali także, że rozpuszczony wodór w pożywkach hodowanych komórek zmniejsza poziom toksycznych rodników hydroksylowych, a jednocześnie nie reaguje z innymi fizjologicznie ważnymi reaktywnymi formami tlenu jak podtlenek, tlenek azotu.
Badania nad wodorem i jego terapeutycznymi właściwościami nadal trwają. Obecnie obejmują około 1000 artykułów i 1600 badaczy. Jednak już te potwierdzone publikacje wskazują na to, że wodór ma potencjał terapeutyczny, co udowodniono na ponad 170 modelach chorób ludzi i zwierząt (źródło: https://www.molecularhydrogeninstitute.com/hydrogen-an-emerging-medical-gas).
Wpływ wodoru na organizm człowieka
75% widzialnego wszechświata składa się z wodoru, jest to najbardziej rozpowszechniony pierwiastek w naturze. Jednak jest tak maleńki, że na każde dwa miliony cząsteczek atmosfery Ziemi tylko jedna stanowi wodór cząsteczkowy. Ze względu na właściwości wodoru człowiek wykorzystuje go do produkcji nawozów azotowych, przetwarzania paliw kopalnianych oraz do utwardzania tłuszczów płynnych, co przydaje się w produkcji popularnej margaryny. NASA wykorzystuje płynny wodór jako paliwo w programach kosmicznych. Pierwiastek ten nie jest produkowany w komórkach człowieka tylko w jego jelicie, gdzie w trakcie procesu fermentacji są uwalniane cząsteczki wodoru. Jednak tylko jego część zostaje wchłonięta do krwi, ponieważ reszta wydostaje się w postaci gazowej lub jest wykorzystywana do innych przemian w jelicie.
Mikroskopijna wielkość wodoru sprawia, że może on przedostać się do wnętrza każdej komórki oraz do jej jądra. Ma to szczególne znaczenie w produkcji energii w mitochondriach. Dzięki temu wodór może działać w organizmie człowieka na różne sposoby. Dostarcza elektrony, jest dostawcą protonów w chinonowym łańcuchu transportu elektronów, stymuluje metabolizm energetyczny. Ma również ma wpływ na ekspresję genów, a jako najsilniejszy antyoksydant, chroni błony i DNA przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Dodatkowo ostatnie badania wskazują, że wodór może zwalczać także inne procesy mitochondrialne, w tym szlaki metaboliczne napędzające energię komórkową.
Terapia wodorem – Dolegliwości a skuteczność
- Centralny układ nerwowy – po odkryciu przez japońskich badaczy, że wdychany wodór może zredukować rozmiar martwicy pozawałowej, poprzez wychwytywanie szkodliwych ROS, wiele badań poświęcono na wpływ wodoru na patologię mózgu. Okazało się, że może on okazać się obiecującym środkiem do ochrony neuronów wewnątrzczaszkowych z powodu łatwości przenikania przez barierę krew-mózg.
- Choroba Parkinsona i Alzhaimera – badacze wykazali także skuteczność terapii wodoru w leczeniu neurologicznych chorób zwyrodnieniowych. Wodór zmniejsza utratę neuronów dopaminergicznych oraz redukuje nawarstwianie się uszkodzeń DNA i peroksydację lipidów.
- Układ sercowo-naczyniowy – wodór zapewnia ochronę przeciwko urazowi repefuzyjnemu mięśnia sercowego, urazowi po przeszczepie serca i rozwojowi miażdżycy. Dodatkowo wodór znacząco ogranicza stopień zawału mięśnia sercowego.
- Płuca – terapia wodorem jest bardzo skuteczna w leczeniu stanów patologicznych płuc jak zapalenie płuc, uraz płuc wywołany oddechowo (VILI) oraz ostry zespół zaburzeń oddychania.
- Wątroba – wodór w stężeniu niskim 2-4% redukuje uraz wątroby I/R i powiązany jest z mniejszym stresem oksydacyjnym, w tym redukcją śmierci komórek wątroby oraz aktywnością aminotransferazy alaninowej i MDA wątroby.
- Reumatoidalne zapalenie stawów – w jego powstawaniu dużą rolę pełnią rodniki hydroksylowe (ROS). Wodór cząsteczkowy jest efektywnym likwidatorem tego rodzaju niebezpiecznych związków.
- Nowotwory – wodór może działać nie tylko jako terapia uzupełniająca, ale również może hamować wzrost guza i komórek nowotworowych na przykład złośliwego guza mózgu.
- Metabolizm i alergie – wodór może złagodzić reakcje alergiczne. Dodatkowo jest skuteczny w łagodzeniu stresu oksydacyjnego u ludzi z potencjalnym zespołem metabolicznym.
W terapii wodorowej wykorzystuje się wodę wodorową, gaz wodorowy oraz sól fizjologiczną z wodorem. Jednak w domowych warunkach najlepszym sposobem jest kuracja wodą nasyconą wodorem, którą możemy samodzielnie wykonać, korzystając z generatora wodoru. Picie wody wodorowej redukuje stres oksydacyjny, zwiększa odporność organizmu, obniża poziom cholesterolu, jest także wskazane w leczeniu cukrzycy typu II.
Wodór posiada działanie antyoksydacyjne. Antyoksydanty zapewniają ochronę przed wolnymi rodnikami, które dążą do odebrania jednego elektronu innej komórce. Atomy wodoru oddają swój elektron wolnym rodnikom. Wodór w organizmie człowieka zwalcza stres oksydacyjny, spowalnia uszkodzenia błony komórkowej i DNA w komórce. Dodatkowo chroni organizm przed atakami oksydantów i wzmacnia w nim procesy reparatywne.
